Ngày nay, sự phát triển trí tuệ được định nghĩa không chỉ qua chỉ số thông minh IQ (Intelligence Quotient) mà còn chỉ số cảm xúc (Emotional Quotient). Bậc phụ huynh hãy cùng VT-FOODS tìm hiểu về bí quyết rèn luyện giúp con bạn phát triển chỉ số cảm xúc (EQ) qua bài viết này nhé!
Trí tuệ cảm xúc (EQ) được định nghĩa là khả năng thể hiện và quản lý cảm xúc của một người theo cách thích hợp, đồng thời còn là khả năng tôn trọng cảm xúc với người khác. Đó là một tập hợp các kỹ năng mà trẻ em có thể bắt đầu học ở mọi lứa tuổi.
Sự phát triển trí tuệ cảm xúc ở trẻ nhỏ vô cùng quan trọng
1/ Lợi ích của trí tuệ cảm xúc
Trong nhiều thập kỷ qua, rất nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra rằng trí tuệ cảm xúc mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Nó sẽ đem lại những điều tốt đẹp trong suốt cuộc đời của trẻ. Dưới đây là một số minh chứng:
- Chỉ số EQ có mối quan hệ với chỉ số IQ: Trẻ em có mức độ trí tuệ cảm xúc cao thường đạt kết quả tốt trong các bài kiểm tra. Và vì thế chúng cũng đạt điểm số cao hơn ở trường.
- Xây dựng mối quan hệ: Người có EQ cao thường xây dựng mối quan hệ trong cuộc sống tốt đẹp. Kỹ năng trí tuệ cảm xúc giúp trẻ kiểm soát tốt những mâu thuẫn, xung đột và phát triển tình bạn sâu sắc. Điều này cũng đúng với những trường hợp người trưởng thành, trí tuệ cảm xúc giúp cho người đó phát triển mối quan hệ xã hội trong sự nghiệp và đời sống cá nhân.
- Những trẻ có chỉ số EQ cao từ nhỏ dễ dàng được thành công sau này. Một công trình nghiên cứu kéo dài 19 năm được công bố trên Tạp chí Y tế Công cộng Hoa Kỳ cho thấy rằng các kỹ năng xã hội và cảm xúc của một đứa trẻ ở trường mẫu giáo có thể dự đoán mức độ thành công sau này của chúng. Những đứa trẻ có khả năng chia sẻ, hợp tác với chỉ dẫn được đưa ra ở tuổi lên 5 có nhiều khả năng lấy được bằng đại học và bắt đầu làm công việc toàn thời gian ở tuổi 25.
- EQ còn liên quan đến sức khỏe tinh thần. Những người có mức độ trí tuệ cảm xúc cao hơn ít có nguy cơ bị trầm cảm và các bệnh tâm thần khác.
Những trẻ có chỉ số EQ cao từ nhỏ dễ dàng được thành công sau này
Những lợi ích của trí tuệ cảm xúc mang lại rất nhiều. Một đứa trẻ có thể tự làm dịu bản thân khi chúng cảm thấy tức giận, thậm chí trong những hoàn cảnh khó khăn nhất. Mặt khác, những trẻ có thể bộc lộ cảm xúc một cách lành mạnh có khả năng duy trì các mối quan hệ tốt hơn so với trẻ la hét hoặc nói những điều ác ý khi chúng tức giận.
Có một tin tốt đó là tất cả trẻ em đều có khả năng học hỏi những kỹ năng để phát triển trí tuệ cảm xúc. Điều quan trọng là chúng ta nên hướng dẫn chúng như thế nào cho hợp lý.
2/ “Dán nhãn” cảm xúc của trẻ
Đôi khi trẻ con sẽ không biết chính xác cảm xúc đang diễn ra trong chúng là gì. Và chỉ có bạn mới giúp được con nhận diện, đối mặt với những chuyện đó.
Khi trẻ đang buồn vì thua cuộc trong một trò chơi, bạn có thể hỏi, “Dường như con đang thất vọng?” Nếu trẻ trông có vẻ buồn bã, bạn có thể nói, “Con có cảm thấy thất vọng vì hôm nay gia đình mình không đến thăm ông bà không?”
Các tính từ chỉ cảm xúc như “tức giận”, “khó chịu”, “xấu hổ” và “đau đớn” đều có viết ra giấy hoặc trong một quyển sổ nhật ký để giải phóng cảm xúc tiêu cực. Đừng quên chia sẻ với con bạn những tính từ chỉ sắc thái tích cực, chẳng hạn như “vui sướng”, “phấn khích”, “hồi hộp” và “hy vọng”.
3/ Thể hiện lòng cảm thông
Khi con của bạn đang buồn – đặc biệt là khi cảm xúc của chúng đang diễn ra theo hướng kịch tính – thì việc cần làm là giảm nhẹ mức độ cảm xúc mà chúng đang trải qua. Mặt khác, những lời nhận xét tùy tiện có thể làm tình huống trở nên tồi tệ.
Một phương pháp hữu hiệu để trẻ thừa nhận cảm xúc và đồng thời thể hiện sự đồng cảm với con trẻ – ngay cả khi bạn không hiểu tại sao con lại khó chịu như vậy. Nếu con bạn đang khóc vì bạn nói với chúng rằng chúng không thể đi đến công viên cho đến khi dọn phòng xong, thì hãy giải thích thêm với con, “Mẹ cũng muốn đi chơi lắm, nhưng mà đôi khi mẹ cũng phải từ bỏ sở thích của mình để làm việc mẹ không hề thích”.
Và vì được mẹ cảm thông, thấu hiểu nên trẻ sẽ bớt e dè trong việc chia sẻ cảm xúc với ba mẹ hơn. Trẻ sẽ hợp tác tốt trong việc xem ba mẹ là một người bạn để san sẽ nỗi niềm.
4/ Thể hiện cảm xúc một cách thích hợp
Trẻ em cần biết cách thể hiện cảm xúc của mình thích hợp với hoàn cảnh cụ thể. Vì vậy, đôi khi nói: “Con đang bị tổn thương” hoặc vẽ một bức tranh có khuôn mặt buồn bã có thể hợp lý thay vì la hét và ném đồ đạc, là hành động không ổn chút nào.
Cách tốt nhất để bạn dạy con cách thể hiện cảm xúc đúng đắn là bản thân bạn phải là tấm gương phản chiếu cho con trước đã.
Sử dụng các từ ngữ chỉ cảm xúc phù hợp với hoàn cảnh trong cuộc trò chuyện hàng ngày của bạn với trẻ và luyện tập thường xuyên về điều này. Hãy nói những câu như, “Ba (mẹ) cảm thấy không hài lòng khi thấy con đẩy ngã bạn trong sân bóng,” hoặc “Ba (mẹ) cảm thấy hạnh phúc khi có con bên cạnh”.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng cha mẹ thông minh về mặt cảm xúc có nhiều khả năng sinh con cũng như vậy. Vì vậy, hãy tạo thói quen tập trung rõ ràng vào việc xây dựng các kỹ năng của mình để bạn có thể trở thành tấm gương hữu hiệu cho con mình.
5/ Dạy con kỹ năng đối phó lành mạnh
Một khi trẻ hiểu cảm xúc của mình, chúng cần học cách đối phó với những cảm xúc đó một cách lành mạnh. Chúng biết cách bình tĩnh, vui vẻ hoặc đối mặt cụ thể với nỗi sợ hãi một cách dũng cảm.
Bạn cần dạy con những kỹ năng cụ thể. Ví dụ, con bạn có thể được dạy về lợi ích từ việc học cách hít thở sâu vài lần khi chúng đang tức giận để giúp cơ thể bình tĩnh lại.
Bạn cũng có thể giúp con tạo ra một số thói quen hoặc hành động giúp điều chỉnh cảm xúc. Các loại sách tô màu, sách truyện cười yêu thích, nghe nhạc nhẹ nhàng…có thể giúp thu hút các giác quan và xoa dịu cảm xúc. Đặt chúng ở một nơi đặc biệt và dễ dàng tìm thấy. Sau đó, khi trẻ khó chịu, hãy nhắc con đi lấy bộ “dụng cụ bình tĩnh” và tập sử dụng những công cụ trên để giải tỏa cảm xúc tiêu cực.
Hãy dạy con kỹ năng đối phó lành mạnh
6/ Phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề
Một phần của việc xây dựng trí thông minh cảm xúc liên quan đến việc học cách giải quyết vấn đề. Sau khi các cảm xúc đã được nhận định và giải quyết, đã đến lúc trẻ cần phải tìm cách khắc phục vấn đề chúng đang gặp phải.
Ví như con bạn có vẻ tức giận vì chị gái làm gián đoạn khi chúng đang chơi trò chơi điện tử. Việc của bạn là giúp con có ít nhất năm cách giải quyết vấn đề này. Các giải pháp không nhất thiết phải là những ý tưởng hay. Ban đầu, mục tiêu chỉ là động não các ý tưởng trong chúng mà thôi.
Khi con đã xác định được ít nhất năm giải pháp khả thi, hãy giúp con đánh giá ưu và nhược điểm của từng giải pháp. Sau đó, bạn nên khuyến khích trẻ chọn phương án tốt nhất.
Khi con bạn mắc sai lầm thì hãy nhớ rằng: không nên chỉ trích, đổ lỗi cho con, mà thay vào đó là đồng hành cùng con để giải quyết mọi khúc mắc còn tồn tại. Bạn hãy cố gắng đóng vai trò như một huấn luyện viên, thay vì là người giải quyết vấn đề. Và bạn nên cung cấp các hướng dẫn khi cần thiết nhưng hãy cố gắng giúp con bạn phát huy tính tự lập, cũng như khả năng tự giải quyết vấn đề một cách hài hòa và hiệu quả.
7/ Rèn luyện trí tuệ cảm xúc
Cho dù con bạn có vẻ ổn về mặt cảm xúc như thế nào, thì vẫn luôn có những vấn đề cần cải thiện. Và những gì đã trải qua trong suốt thời thơ ấu và thanh thiếu niên, khi lớn lên, trẻ có khả năng phải đối mặt với một số vấn đề tâm lý. Vì vậy, khi con còn nhỏ, bạn nên rèn luyện khả năng quản lý tốt về mặt cảm xúc.
Bạn nên rèn luyện cho con khả năng quản lý tốt về mặt cảm xúc
Bạn có thể nói về những cảm xúc mà nhân vật trong sách hoặc trong phim gặp phải. Cùng con thảo luận về những giải pháp tốt hơn để các vấn đề có thể đã được giải quyết một cách hài hòa, ổn thỏa.
Khi con bạn lớn hơn, hãy nói về các tình huống thực tế – cho dù đó là những điều chúng gặp phải trong cuộc sống hàng ngày hay đó là vấn đề bạn đang đọc trên báo chí, thông tin trên mạng. Hãy biến nó thành một cuộc trò chuyện gần gũi hằng ngày giữa bạn và con.
Đôi khi những sai lầm của con gặp phải cũng là cơ hội để bạn cùng con rèn luyện và cải thiện cảm xúc mỗi ngày. Khi con có những cảm xúc và hành động giận giữ hoặc trẻ có thể làm tổn thương cảm xúc của ai đó, hãy dành thời gian để nói về cách mà con có thể làm tốt hơn trong những ngày sau. Nhận được sự hỗ trợ và hướng dẫn liên tục từ bậc phụ huynh, VT-FOODS tin rằng trẻ có thể phát triển trí tuệ cảm xúc và cải thiện sức khỏe tâm lý để thành công trong tương lai.
—Sưu tầm—
